Şifalı Bitkiler

Sosyal hayatlarına devam etmelerinde hiçbir sorun olmayan ostomi hastalarının beslenme konusunda ise özenli olmaları gerekiyor. Lifli gıdalar onlara iyi gelmiyor
Karınlarında torba ile yaşayan insanların, sağlıklı olup öyle de kalabilmeleri için beslenmelerine çok dikkat etmesi gerekiyor. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayşe Karadağ; kolostomi (ince bağırsağın torbaya bağlanması) ve ileostomi (ince bağırsağın son bölümünün karın duvarına ağızlaştırılması) hastaları için beslenme önerilerinde bulundu.

KÜÇÜK PORSİYON
İleostomisi olanların, yediklerine dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Karadağ, "Bu hastaların dışkısı normale göre daha suludur ve tahriş edici etkisi yük sektir. Yediklerinin bu sorunu artırmaması gerekir" dedi. İşte, Karadağ'ın tavsiyeleri:
Dengeli ve düzenli beslenin. Hep aynı saatlerde ve günde üç ila beş kez küçük porsiyonlar halinde yemek yiyin. Gıdaları iyice çiğneyin ve yemeklerinizi yavaş yiyin. Akşam yemeklerini çok geç saatlere bırakmayın.

DENEYEREK ÖĞRENİN
Çok sıvı kaybettiğiniz için çok sıvı tüketin. Koyu renkli idrar, idrar çıkışında azalma, ağız kuruması, bacak ve karında kas ağrısı ile mide bulantısı gibi susuzluk belirtilerini dikkate alın. Günde en az 2.5 litre su için.
Neleri hazmettiğinizi deneyerek bulun. Daha önce kolayca sindirdiğiniz bazı yiyecekler, artık sorun yaratabilir. Torbanın takıldığı ilk dönemlerde, önceden alışık olduğunuz yiyecekleri deneyin. Neyi kolay sindirip sindiremediğinizi belirleyin.

KARINDAKİ ŞİŞKİNLİK TIKANMA BELİRTİSİDİR
İleostomide; çok lif içeren besin maddeleri yendiği zaman torba tıkanması denen olay ortaya çıkabilir. Bol lifli ve iyi çiğnenmemiş besinler torba çıkışını kapatır.
Dışkı çıkmaması, kramp tarzında karın ağrısı ve gazdan şişmiş bir karın; torba tıkanmasının belirtisidir. Bu belirtiler görüldüğünde, hiç vakit kaybetmeden doktora başvurulması gerekir.
Besinleri iyice çiğnemek ise torba (stoma) tıkanmasını önler. İleostomili hastalar, çok lifli gıdalardan ya çok az yemeli ya da hiç yememelidir. Ananas, portakal, mantar, fındık, fıstık ve kuşkonmaz; bu konuda ciddi sorun oluşturabilecek besinlerdir.

RİSKLİ BESİNLER
Elma kabuğu
Lahana salatası
Mısır
Kurutulmuş meyve
Greyfurt
Sosis, salam, sucuk
Fındık l Portakal
Patlamış mısır
Kuru üzüm
Çekirdek

YARARLI VE ZARARLI GIDALARIN LİSTESİ
İshal yapan besinler: Fasulye, kolalı içecekler, mercimek, yağlı yiyecekler, taze meyveler, kahve, lahana, lahana turşusu, acılı kızartmalar, acı baharatlar, soğan ve şeker.
Kabızlık yapan besinler: Muz, patates, kakao, kırmızı şarap, çikolata, siyah çay ve beyaz ekmek.
Gaz yapan besinler: Taze ekmek, baklagiller, lahana türleri, bira gibi karbonatlı içecekler ve soğan.
Gazı engelleyen besinler: Yoğurt ve kırmızı yaban mersini.
Kokuya neden olan besinler: Fasulye, yumurta, balık, et, baharatlar, bazı peynir çeşitleri, lahana, sarımsak ve soğan.
Kokuyu önleyen besinler: Kırmızı yaban mersini, yeşil salata, yoğurt ve maydanoz.

KAYITLI HASTA DÜZENLİ OLARAK TAKİP EDİLİYOR
Stomalı (torbalı) bireyler, hastanelerden eğitim desteği alabileceklerini biliyor mu?
Ülkemizdeki her stomalı bireyin, stoma bakım hemşiresi tarafından sunulan kapsamlı ve özelleşmiş bakımı almaya hakkı vardır. Stoma terapi ünitelerinde, hafta içi 08.00-17.00 saatleri arasında bakım verilmektedir. Yatan hastalar, ünitede ya da servislerinde değerlendirilmekte, ayaktaki hastalar ise randevu sistemi ile takip edilmektedir.

12 ÜNİTE VAR
Stoma terapi ünitesinde hastalara verilen temel hizmetler nelerdir?
Stoma terapi ünitesine başvuran hastaların, kayıtları tutularak takipleri sağlanır. Psikolojik açıdan destek sağlamak ve gerektiğinde psikiyatrik problemler için psikiyatri konsültasyon istemek de bu ünitelerin kontrolündedir. Stoma terapi ünitesinde kayıtlı olan hastalara düzenli aralıklarla takip edilerek günlük yaşam aktivitelerini rahatça sürdürmeleri için öneriler verilir.
Ülkemizde bu ünitelerin yaygınlığı nedir? Yeni oluşumlar var mı?
Dünyada, 1958 yılından itibaren faaliyet göstermeye başlayan stoma terapi üniteleri, ülkemize 1998 yılında geldi. Türkiye genelinde aktif olan 12 ünite bulunuyor. Dört ünitenin de açılış için hazırlıkları sürüyor.

DERNEK KURARAK TOPLANABİLİRLER
Stoma terapi üniteleri dışında faaliyet gösteren dernekler var mı?
Elbette. Türk Kolon Rektum Cerrahisi Derneği, Türk Ostomi Cerrahi Derneği ve Yara Ostomi Inkontinan Hemşireleri Derneği; hastalarımızın hizmetinde. Yurt dışında ise ostomi hastaları ile onların yakınlarından oluşan dernekler var. Bu konuda ülkemizde büyük bir boşluk var. Hastalar organize olup bir dernek kurabilir ve sorunlarını farklı platformlarda dile getirebilirler.

ÜROSTOMİLİLER HER İSTEDİKLERİNİ YİYEBİLİR
İdrar boruları, direkt veya indirekt olarak karın duvarına torba ile bağlanan ürostomi hastaları; canları ne istiyorsa onu yiyebilir. Bu hastalar için özel bir yemek programı yoktur ama alınan besinlerin miktarı ve karışımı, böbreklerin işlevini etkileyebilir. Ürostomi hastalarının, günde en az üç litre su içmesi ise sağlıkları için gereklidir. Çok sıvı almak, idrar yolları iltihabını engeller. Konsantre meyve suları ise idrarın baz oranını artırarak, idrarda bakteri çoğalmasını kolaylaştırabilir. Bu hastalara, uygun yiyeceklerle idrardaki asit miktarını artırmaları önerilir.

AKLINIZDA BULUNSUN
Asit miktarını artıran besinler: Tropik meyveler, balık, et, yumurta, kuşkonmaz, peynir, kırmızı lahana veya kırmızı yaban mersini suyu.
Baz miktarını artıran besinler: Maden suyu veya konsantrelerden yapılmış meyve suları.
Dışkılamayı kolaylaştıran besinler: Kahve, alkollü içecekler ve maden suyu çeşitleri.
Elektrolit içeren besinler: Kolalı içecekler, meyve suları, meyve ve sebzeler.

ESRA TÜZÜN